MediaWiki:Con trung: Difference between revisions
Wikibadboy (talk | contribs) No edit summary |
Wikibadboy (talk | contribs) m (Protected "MediaWiki:Con trung" ([Edit=Allow only administrators] (indefinite) [Move=Allow only administrators] (indefinite))) |
Latest revision as of 12:08, 20 May 2024
Côn trùng
| côn trùng | May 20, 2024 | động vật |
| Vietnam | wikibadboy | 3000000đ |
Côn trùng là một lớp sinh vật thuộc về ngành động vật không xương sống, côn trùng là nhóm động vật đa dạng nhất hành tinh gồm hơn một triệu loài đã được mô tả và hơn một nửa số sinh vật sống... trích wikipedia.
Côn trùng có bộ xương ngoài làm bằng kitin cơ thể gồm ba phần đầu ngực bụng, ba cặp chân mắt kép và một cặp râu đại diện cho 90% dạng sống của các loài động vật khác nhau trên trái đất, côn trùng có thể sống được ở hầu hết các môi trường sống mặc dù chỉ có số ít các loài sống ở biển và đại dương nơi mà động vật giáp xác chiếm ưu thế hơn.
Côn trùng được coi là loài gây hại bao gồm những loài ký sinh loài truyền bệnh loài gây thiệt hại hay phá hoại hàng hoá nông nghiệp, mặc dù nhiều nỗ lực to lớn để kiểm soát côn trùng nhưng việc sử dụng bừa bãi các chất độc có thể giết nhiều loài trong hệ sinh thái gồm cả những loài ăn côn trùng như chim chuột và nhiều loài khác.
Phát triển
| phát triển | May 20, 2024 | sinh thái |
| Vietnam | wikibadboy | 3000000đ |
Côn trùng phát triển dao động khoảng từ trên dưới 1 mm tới khoảng 180 mm về chiều dài cơ thể phân đốt và được bảo vệ bởi một bộ xương ngoài một lớp cứng được cấu tạo chủ yếu bởi kitin, đầu có một cặp râu là cơ quan cảm giác một cặp mắt kép cùng 3 mắt đơn (ở giai đoạn sâu non có thể là 6 mắt đơn) và một miệng, ngực có 6 chân (mỗi đốt một cặp chân) và 2 đến 4 cánh (ở các loài có cánh), bụng có cơ quan bài tiết và cơ quan sinh sản.
Côn trùng có một hệ tiêu hoá hoàn chỉnh gồm một ống liên tục từ miệng tới hậu môn, khác với nhiều loài động vật chân khớp đơn giản khác có hệ tiêu hoá chưa hoàn chỉnh, cơ quan bài tiết gồm các ống malpighi với chức năng thải các chất thải chứa nitơ, ruột sau làm nhiệm vụ điều hoà áp suất thẩm thấu đoạn cuối ruột sau có khả năng tái hấp thu nước cùng với muối natri và kali vì vậy côn trùng thường không bài tiết nước ra cùng với phân, thực tế thì côn trùng cho phép dự trữ nước trong cơ thể giúp chúng có thể chịu đựng được với điều kiện môi trường khô và nóng.
Côn trùng là động vật không xương sống duy nhất đã tiến hoá theo hướng bay lượn và chính điều này đóng một vai trò quan trọng trong sự thành công của chúng, côn trùng có cánh và những côn trùng không cánh thứ sinh đã tạo nên nhóm có cánh pterygota.
Côn trùng nguyên thủy lại dựa chủ yếu vào tác động của hệ cơ lên cánh và cấu trúc của cánh, những bộ tiến hoá hơn như neoptera cánh thường gập lại trên lưng khi chúng nghỉ ngơi, cánh được hoạt động bởi các cơ bay gián tiếp giúp cánh vận động bằng cách ép mạnh lên thành ngực, những cơ này có thể co lại hay căng ra mà không cần sự điều khiển của hệ thần kinh cho phép côn trùng tạo ra tần số co giãn cơ tương đối cao.
Côn trùng sử dụng cơ quan hô hấp khí quản để vận chuyển oxy vào trong cơ thể, các ống khí này mở ra ở bề mặt cơ thể và được gọi là lỗ thở từ đây không khí được dẫn vào hệ thống khí quản tiếp đó không khí đi vào các mô thông qua các nhánh khí quản, vòng tuần hoàn của côn trùng cũng như tất cả các chân khớp khác là một hệ hở.
Côn trùng nở từ trứng trải qua nhiều lần lột xác trước khi đạt tới kích thước trưởng thành của loài, cách sinh trưởng này là bắt buộc vì lột xác là quá trình mà con vật thoát khỏi lớp xương ngoài cũ để tăng lên về kích thước sau đó hình thành nên bộ xương ngoài mới, lớp xương ngoài bằng kitin hoặc đá vôi của các loài chân khớp không thể tăng lên về kích cỡ trong khi cơ thể côn trùng luôn luôn lớn lên cho tới lúc trưởng thành.
Côn trùng giai đoạn trẻ được gọi là thiếu trùng do biến hóa không hoàn toàn, côn trùng biến hóa hoàn toàn sau khi trứng nở thành dạng ấu trùng có dạng giống như giun đất gọi là giai đoạn sâu non, ấu trùng phát triển và cuối cùng biến hóa thành nhộng ở một số loài, ở trạng thái kén côn trùng trải qua những thay đổi đáng kể về hình dạng và cuối cùng chui ra khỏi kén như một con trưởng thành hay còn gọi là hoá vũ, bướm là một ví dụ tiêu biểu cho côn trùng có biến hóa hoàn toàn.
Tập tính
| tập tính | May 20, 2024 | thói quen |
| Vietnam | wikibadboy | 3000000đ |
Tập tính côn trùng hình thành qua các cơ quan cảm giác rất tinh tế, các giác quan của côn trùng nhạy cảm hơn con người rất nhiều, ví dụ ong có thể nhìn được trong phổ bức xạ cực tím để tìm kiếm nơi hút mật, bướm đực có mũi chuyên hóa là đôi ăng ten có thể ngửi thấy pheromon của bướm cái từ khoảng cách vài km.
Tập tính côn trùng dạng xã hội như kiến hoặc ong sống cùng nhau trong một tập đoàn lớn và được tổ chức rất tốt, các cá thể trong tập đoàn tương đối giống nhau về bộ gen nên người ta có thể coi cả tập đoàn như một siêu cơ thể đứng đầu là con chúa duy nhất, con chúa hay con cái có khả năng sinh sản và chỉ đảm nhiệm chức vụ này trong bầy là mẹ của mọi con côn trùng khác.
Tập tính điều khiển lũ con của con chúa thông qua pheromone và cứ vào mỗi mùa sinh sản mới con chúa lại cho ra đời một lứa con cháu hậu duệ, khi trưởng thành những con côn trùng này sẽ bay đi để tạo nên một tập đoàn riêng ví dụ đàn kiến cánh bay vào nhà bạn chính là hình ảnh minh họa rõ nét nhất, một tập tính quan trọng của côn trùng là vài loài ở giai đoạn biến hóa chúng có thời kỳ ngủ đông và thời kỳ đình dục.
Giác quan
| giác quan | May 20, 2024 | tiến hóa |
| Vietnam | wikibadboy | 3000000đ |
Giác quan côn trùng cực kì nhanh nhạy chính xác giúp côn trùng thích ứng với mọi môi trường sống trên cạn không ngừng tồn tại tiến hóa và phát triển trong suốt hàng trăm triệu năm qua, giác quan được sử dụng trong mọi hoạt động di chuyển tìm kiếm thức ăn trốn tránh kẻ thù và sinh sản.
Giác quan nổi bật của côn trùng là thị giác thuộc hàng tốt nhất trong thế giới động vật, côn trùng lại có tới hai loại mắt kép và mắt đơn, mỗi mắt kép của côn trùng được tạo nên bởi hàng trăm hàng nghìn thấu kính nhỏ có kích thước hiển vi tiếp nhận một hình ảnh giống hệt nhau, điều đó có nghĩa là nếu bạn đứng trước một con ruồi thì trong mắt nó hình ảnh của khuôn mặt bạn sẽ được nhân lên hàng nghìn lần để hiển thị trên cũng ngần ấy thấu kính tí hon, trong khi đó mỗi mắt đơn chỉ được cấu tạo bởi một thấu kính như vậy và chỉ có tác dụng cảm nhận sáng tối để nhận biết màu sắc mà thôi.
Giác quan côn trùng không phải loài nào cũng có thị giác tốt chẳng hạn những côn trùng ưa tối hay hoạt động vào ban đêm có cuộc sống chật chội dưới những hào sâu trong lòng đất sẽ có khứu giác xúc giác cực nhạy, giác quan dưới tác động của môi trường còn là một thứ vũ khí bí mật những côn trùng yếu ớt bé nhỏ ấy phải tự trang bị để tồn tại trước các loài săn mồi.
Vai trò
| vai trò | May 20, 2024 | đời sống |
| Vietnam | wikibadboy | 3000000đ |
Vai trò côn trùng được coi là có hại với loài người vì côn trùng truyền bệnh phá hủy các công trình hay làm hỏng các sản phẩm lương thực như ruồi muỗi mối mọt, các nhà côn trùng học đã đưa ra nhiều biện pháp kiểm soát phổ biến nhất là thuốc trừ sâu, tuy nhiên ngày nay các phương pháp kiểm soát bằng sinh học đang ngày càng được dùng phổ biến hơn.
Vai trò côn trùng có hại thường nhận được nhiều sự quan tâm hơn nhưng bên cạnh đó vẫn còn nhiều loài côn trùng có lợi cho môi trường sống cùng con người, một số loài thụ phấn cho thực vật có hoa cũng có côn trùng sinh ra những chất rất hữu ích gồm mật sáp tơ, tơ tằm đã có ảnh hưởng rất lớn tới lịch sử các mối quan hệ thương mại được thiết lập trên con đường vận chuyển tơ lụa giữa Trung Quốc và phần còn lại của thế giới.
Vai trò ấu trùng được sử dụng để chữa trị vết thương ngăn chặn sự hoại tử do côn trùng ăn các phần chết thối, phương pháp điều trị hiện đại này đã được sử dụng ở một vài bệnh viện trên thế giới, người Ai Cập cổ đại đã sùng bái coi những con bọ cánh cứng như bọ hung là thần linh bên cạnh nhiều động vật linh thiêng khác của họ như cá sấu hà mã cá trê chim ưng.
Hầu hết chúng ta đều không ý thức được lợi ích lớn nhất của côn trùng chính là loài ăn côn trùng, nhiều loài côn trùng như châu chấu có thể sinh sản nhanh đến nỗi mà chúng có thể bao phủ trái đất chỉ trong một mùa sinh sản tuy nhiên có hàng trăm loài côn trùng khác ăn trứng của châu chấu ăn cả những con trưởng thành, vai trò này trong sinh thái thường được cho là của các loài chim nhưng chính côn trùng mới là những con vật có vai trò quan trọng hơn vì thực tế côn trùng đã tự kiểm soát lẫn nhau và cả các quần thể có hại.
